De voorzitter van de SeksHAG schreef een vraag en antwoord over de abortuspil in de huisartsenpraktijk.
Beste collega’s.
Ik begrijp dat er onder sommige huisartsen weerstand is tegen het voorschrijven van de abortuspil via de huisarts en ik denk dat dit deels te maken heeft met informatie-achterstand en deels met het gevoel te zijn overvallen. Een deel van de beroepsgroep werd geïnformeerd door de media en dat voelt niet goed. Inmiddels heeft LHV en NHG de leden geïnformeerd: https://www.lhv.nl/actueel/nieuwsberichten/volgende-stap-in-wettelijk-mogelijk-maken-abortuspil-door-huisarts/.
Ik zal op veel gestelde vragen en aannames trachten een antwoord te geven. Ik ga niemand overtuigen, wel wil ik de juiste informatie aandragen en die ontbreekt in de discussie hier en daar. Daarna kan ieder haar keuze maken.
Lossen we hier een probleem op? Zijn er regio’s waar vrouwen via de huisarts niet bij een kliniek of gynaecoloog terecht komen?
Ja, die problemen zijn er, lees https://www.medischcontact.nl/nieuws/laatste-nieuws/artikel/abortushulp-kent-te-veel-barrieres.htm. Vrouwen moeten een middag of dag vrij nemen (en hoe leg je dat uit), in 3 provincies zijn er geen abortusklinieken, in Friesland schrijven de gynaecologen geen abortuspil voor, bij klinieken staan regelmatig anti-abortusdemonstranten, sommige vrouwen worden door familieleden achtervolgd als ze zelfstandig de deur uitgaan, sommige vrouwen durven tegen hun partner niet te vertellen dat ze naar een abortuskliniek gaan etc. Maar bovenal: uit een representatief onderzoek van EenVandaag van 2 jaar geleden bleek 63% van de ondervraagden het verstrekken van de abortuspil door de huisarts te ondersteunen. Er is niets mis met de huidige abortuszorg maar vrouwen willen een keuze. We lossen dus een probleem op.
Hebben we de afgelopen jaren hier geen gesprekken over gevoerd? Met elkaar? Met politici? Met patiënten, gynaecologen, abortusartsen? En in hoeverre is onze beroepsgroep betrokken bij dit onderwerp?
Sinds 2015 zijn alle genoemde disciplines – en nog meer partijen – met elkaar in gesprek (al sinds 1984 wordt er om de 10 jaar gepleit voor inzet van de huisarts): KNMG, LHV, NHG, SeksHAG, Women on Waves, NVOG, NGvA, Rutgers, Fiom en (sinds enkele jaren) ervaringsdeskundigen (via Humanistisch Verbond). Dit heeft in 2016 geleid tot het NHG Standpunt Medicamenteuze zwangerschapsafbreking. Echter: de juridische context stond de uitvoering in de weg. Politici moesten daarom worden gemotiveerd de wet te veranderen. Dus de politici bedienen ons en het is dus niet zo dat wij moeten uitvoeren wat politici van ons verlangen. Er wordt ons niets opgelegd. Aanvankelijk vond men in 2017 gehoor bij Minister Schippers maar deze wilde dat de huisartsen een vergunning-aanvraag deden. Dit werd door LHV/NHG afgewezen. In 2018 namen twee Kamerleden het initiatief zelf een wet te maken, de Initiatiefwet Medicamenteuze zwangerschapsafbreking. LHV en NHG (ondergetekende) waren bij het schrijven van deze wet betrokken evenals, in een latere fase, het beantwoorden van de Kamervragen. Inzet: recht doen aan het huisartsenvak, zo min mogelijk rompslomp en goede financiering.
Huisartsen hebben diverse mogelijkheden gehad te reageren. In 2016 kwam 38 reacties op HAweb, we hebben afgelopen jaren 3 artikelen geschreven in Huisarts&Wetenschap, 2 in Medisch Contact, workshops op NHG Congres 2015 en 2019, 2 nascholingen aan kaderhuisartsen urogynaecologie, een lezing op Ontwikkelingen in de Geneeskunde in Rotterdam in 2018 en op LOVAH-congres 2019.
Huisartsen zijn dus leidend en betrokken geweest.
Maar willen huisartsen dit wel? Hoeveel huisartsen gaan dit in praktijk uitvoeren?
De huisartsen zijn wel degelijk geraadpleegd. Uit een enquete (n=1250) in 2015 (NHG Congres) was 36% voorstander, 38% tegenstander, de rest blanco. Mooi in balans. Uit een recent onderzoek (publicatie volgt) heeft ongeveer 45% de intentie om de abortuspil voor te schrijven, mits goed geschoold en toegankelijkheid tot echo. Scholing wordt in voorzien en de meeste huisartsen kunnen een termijnecho aanvragen via eerstelijns diagnostisch centrum, ziekenhuis of verloskundige. Waar nodig kunnen met gynaecologen afspraken worden gemaakt. Zie ook onze bevindingen die we beschreven in Medisch Contact: https://www.medischcontact.nl/nieuws/laatste-nieuws/artikel/overtijdbehandeling-door-de-huisarts-lessen-uit-de-praktijk.htm
Ongeveer de helft van de huisartsen zou het willen doen, de andere helft niet. Dat is niet erg.
En moeten wij dit doen?
Een huisarts is niet verplicht een abortuspil voor te schrijven, net zoals bij andere vormen van aanvullende zorg (spiraal, ECG, griepprik, intra-articulaire injecties etc ).
Persoonlijk vind ik het voorschrijven van de abortuspil huisartsenzorg bij uitstek. Bijna 60% van de vrouwen die voor een abortus naar de kliniek gaan komen eerst bij de huisarts. En na de abortus zijn wij degenen die meestal het gesprek over anticonceptie aangaan. Alleen het tussenstuk mogen we nog niet doen terwijl dit juist raakt aan de kern van het huisartsenvak: persoonlijke, continue en integrale zorg. Dus we doen al veel rondom ongewenste zwangerschap, alleen het voorschrijven van de pil niet, en dat is niet moeilijk. Overigens waren het de huisartsen die de eerste abortusklinieken hebben opgericht in de jaren ’70. En reproductieve gezondheidszorg is altijd – en deels nog steeds – een onderdeel van ons vak geweest.
Kunnen wij de complicaties opvangen?
Ja, zie NHG standaard Miskraam en scholingsartikel in H&W. We hoeven helemaal geen aparte achterwacht organiseren. Een zwangerschapsafbreking na abortuspil is somatisch identiek aan een spontane miskraam. En wij zien deze vrouwen nu al in onze diensten, wij vangen nu al de complicaties op van de abortuspil verstrekt door abortusarts of gyn. De vrouwen zeggen er alleen nooit bij dat ze menorragie hebben van de abortuspil, er is schaamte.
Ik hoop helderheid te hebben gegeven over onduidelijkheden.
Peter Leusink