Huisartsen ontvingen begin februari een brief en folders van ‘Kies Leven’, een organisatie die tegen de vrije keuze is van de vrouw die ongewenst zwanger is. De organisatie tracht huisartsen te overtuigen geen abortuspil voor te schrijven en maakt gebruik van een aantal argumenten die misleidend zijn en niet overeenkomen met de afspraken uit de Leidraad Huisartsenzorg bij een ongewenste zwangerschap. Deze leidraad is jarenlang zorgvuldig voorbereid en komt voort uit de samenwerking tussen abortusartsen, gynaecologen, kaderhuisartsen, Rutgers en Fiom.
De volgende argumenten worden gebruikt en zijn door ons van informatie uit de leidraad voorzien.
Argument 1: Verantwoording bij complicaties
Suggestie: Bij complicaties in avond, nacht en weekend worden collega’s voor het blok gezet om verantwoordelijkheid over te nemen van de voorschrijvende huisarts.
De leidraad: Elke huisarts – ongeacht of deze zelf middelen voor een medicamenteuze abortus voorschrijft – kan in de ANW-dienst bij vragen over of klachten of complicaties van een medicamenteuze zwangerschapsafbreking hulp bieden. Waarschijnlijk doen huisartsen dit ongemerkt al veel langer aangezien vrouwen die deze medicatie via de gynaecoloog of abortuskliniek krijgen zich soms presenteren met hevig bloedverlies, al dan niet de reden vertellend.
Klachten van een medicamenteuze zwangerschapsafbreking zijn vergelijkbaar met die van een (medicamenteus behandelde) miskraam. De adviezen van de NHG Standaard Miskraam zijn dan ook leidend.
Het percentage ernstige complicaties waarvoor medische hulp nodig is, is kleiner dan 0,5%.
Argument 2: Het consult
Suggestie: Huisartsen zijn onvoldoende bekwaam in het toetsen van een wens om een zwangerschap af te breken.
De leidraad: Huisartsen worden opgeleid om hun patiënten te begeleiden bij ongewenste zwangerschappen. Het is een vaardigheid die al decennialang onderdeel is van de basiszorg. Per 1 januari 2025 is alleen het verstrekken van de abortuspil wettelijk toegestaan als extra aanbod. Bij twijfel is het goede zorg om tijd te nemen en hulpbronnen zoals vervolggesprekken bij een organisatie als Fiom in te zetten. Daarnaast wordt in de Leidraad en in de verplichte scholing aandacht aan dit aspect besteed.
Argument 3: De echo
Suggestie: De veiligste en de enige exacte manier om de duur van een zwangerschap in te schatten is via een echo.
De leidraad: Bij twijfel vanuit de vrouw of de arts over de zwangerschapstermijn staat het huisartsen vrij om toch een echo te maken. De leidraad geeft daarvoor indicaties. De suggestie dat er een verschil bestaat in het afbreken van een eenlingzwangerschap versus een tweelingzwangerschap klopt niet: er is geen verschil in de effectiviteit van de medicatie. De leidraad schrijft voor dat alle vrouwen een controle doen op de effectiviteit van de zwangerschapsafbreking na 4 weken. Mocht er dan een persisterende zwangerschap worden gevonden, kan alsnog worden gekozen voor curettage.
Argument 4: EUG
Suggestie: Het niet uitvoeren van een echo is onverantwoordelijk, aangezien een EUG gemist kan worden met fatale gevolgen.
De leidraad: een echo bevestiging is belangrijk bij vrouwen die meer kans maken op een EUG door hun voorgeschiedenis (een doorgemaakt EUG, eerder doorgemaakt PID, verminderde fertiliteit of zwangerschap ondanks plaatsen van een spiraaltje of sterilisatie). Een echo geeft niet altijd zekerheid. Een EUG is in een vroeg stadium niet met een echo uit te sluiten en dus ook niet te voorkomen. Geschoolde huisartsen maken werkafspraken met lokale partijen zodat ze kunnen verwijzen voor een noodzakelijke echo op korte termijn.
Argument 5: Privacy
Suggestie: De privacy van vrouwen is in gevaar als ze een huisarts deze procedure laten verrichten.
De leidraad: juist het bezoeken van de huisarts en niet verwezen worden naar een abortuskliniek en de confrontatie hoeven aan te gaan met actievoerders of de logistiek van zo’n bezoek kan een belangrijk argument zijn voor vrouwen om zorg te vragen van hun huisarts.
Argument 6: Verzekeringen
Suggestie: Vrouwen kunnen in de problemen komen met de verzekering, er wordt niet geëxpliciteerd welke problemen dat precies zijn.
De leidraad: Een ongewenste zwangerschap wordt in Nederland niet gezien als een ziekte en is dus geen medische indicatie. Daarom valt een abortusbehandeling in Nederland niet onder de Zorgverzekeringswet. Abortusklinieken ontvangen subsidie evenals de huisarts. Ook de apothekerskosten worden via subsidie vergoed, evenals de kosten voor de echo. Al deze kosten zijn niet zichtbaar voor de patiënt. Er wordt rekening gehouden met de privacy van de vrouw bij het voorschrijven en verstrekking door de apothekers.